Παπαγος: Στραταρχης και ηγετης

Η ανυπέρβλητη προσωπικότητα που άφησε τη σφραγίδα της στην Ελλάδα μέσα από το βιβλίο του Η. Ηλιόπουλου

Απο τον Ευθύμιο Π. Πέτρου

Υπάρχει μόνον ένας άνθρωπος στη νεότερη ελληνική Ιστορία που αναφέρεται με τον τίτλο του και όλοι καταλαβαίνουν ποιος είναι. Είναι ο Στρατάρχης. Ο Αλέξανδρος Παπάγος. Διετέλεσε αρχιστράτηγος και πρωθυπουργός. Ηταν όμως ο μοναδικός Ελληνας στρατιωτικός που μέσα από τους πολέμους της ταραγμένης δεκαετίας του '40 φόρεσε τα γαλόνια του στρατάρχη και κράτησε τη ράβδο, το υπέρτατο αυτό σύμβολο της ανώτατης βαθμίδας στη στρατιωτική ιεραρχία. Οταν δε παρέδωσε την ηγεσία του Στρατεύματος, παρέλαβε τα ηνία της Ελλάδος. Ως στρατιώτης και ως πολιτικός άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην Ελλάδα.

Στην εκπληκτική αυτή προσωπικότητα αναφέρεται το βιβλίο του ιστορικού Ηλία Ηλιόπουλου, το οποίο θα πάρουν μεθαύριο οι αναγνώστες της «κυριακάτικης δημοκρατίας». Η προσφορά αυτή είναι συμβολή στον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου, μια και ο Αλέξανδρος Παπάγος υπήρξε ο Αρχιστράτηγος της Νίκης. Ηταν αυτός που μαζί με τον Ιωάννη Μεταξά, μέσα σε μόλις τέσσερα χρόνια, αναμόρφωσαν τον Ελληνικό Στρατό ώστε να είναι ικανός να φέρει σε πέρας το Επος του '40. Και είναι σημαντικό να τονίσουμε εδώ ότι το Επος εκείνο δεν ήταν «θαύμα», όπως καλοπροαίρετα το ονομάζουν ορισμένοι. Δεν ήταν κάτι απροσδόκητο. Ηταν αποτέλεσμα μιας επίπονης προετοιμασίας της Ελλάδος σε όλα τα επίπεδα.

Το κύριο βάρος της πολεμικής προετοιμασίας έπεσε στους ώμους του Παπάγου. Ταυτοχρόνως το κολοσσιαίο έργο της ψυχολογικής προετοιμασίας των Ελλήνων για τον πόλεμο έφερε εις πέρας ο εθνικός κυβερνήτης Ιωάννης Μεταξάς. Πάνω σ' αυτά τα στέρεα θεμέλια βασίστηκε το Επος.

«Bασιλικός»

Ο Αλέξανδρος Παπάγος ήταν γεννημένος στρατιώτης. Δεν έλειψε από κανέναν από τους αγώνες του έθνους, αν και έπεσε και αυτός θύμα του εθνικού διχασμού. Σταθερά τοποθετημένος στην παράταξη των βασιλικών, από το 1917 και μετά, όποτε επικρατούσε η πλευρά των βενιζελικών ο Παπάγος βρισκόταν είτε στην αποστρατεία είτε σε εξορία.
Η καλή τύχη της Ελλάδος θέλησε να είναι ο αρχιστράτηγος το '40. Μετά τον εγκλεισμό του στο Νταχάου για την αντιστασιακή δράση του στην Κατοχή, θεωρήθηκε απόστρατος χωρίς προοπτικές να διαδραματίσει ρόλο στα πράγματα. Οι ανάγκες της πατρίδος, όμως, επέβαλαν άλλα.

Ετσι, στις 17 Οκτωβρίου του 1949 επανέρχεται στην ενέργεια. Είναι ο πρώτος Ελλην αξιωματικός του τακτικού Στρατού που ονομάζεται στρατάρχης. Η χώρα προσβλέπει σε αυτόν για να δώσει λύση στον ένοπλο διχασμό. Να τελειώσει τον συμμοριτοπόλεμο. Το πέτυχε μέσα σε λίγους μήνες. Και τούτο διότι δεν ήταν απλώς ένας αξιωματικός με άρτια τακτική και στρατηγική αντίληψη. Είχε την υποδομή και την προσωπικότητα για να επιβάλει αποφάσεις πολιτικές. Στρατιωτικά αναγκαίες μεν, οι οποίες όμως ξεφεύγουν από την αυστηρά οριοθετημένη αρμοδιότητα του στρατιωτικού ηγέτη.

Με τον υπερκερωτικό ελιγμό τον οποίο σχεδίασε και εξετέλεσε αντιμετώπισε το πάγιο πρόβλημα κάθε τακτικού Στρατού που αντιμετωπίζει αντάρτες (κατσαπλιάδες, κατά τη λαϊκή έκφραση). Εκοψε τις οδούς προς τα σημεία ανεφοδιασμού και ανασυγκροτήσεώς τους εκτός ελληνικού εδάφους. Ετσι, όταν τον Αύγουστο του 1949 τέθηκε σε εφαρμογή η τελική φάση του σχεδίου «Πυρσός» στον Γράμμο και στο Βίτσι, η νίκη ήταν προδιαγεγραμμένη.

Αλλά αν ο Παπάγος ανεδείχθη σε νικητή δύο πολέμων, ανεκτίμητο ήταν το έργο του στον καιρό της ειρήνης. Ηταν αυτός που ίδρυσε το υπουργείο Εθνικής Αμύνης και το ΓΕΕΘΑ. Εως τότε η διοίκηση ήταν κατακερματισμένη με την ύπαρξη τριών υπουργείων (Στρατιωτικών, Ναυτικών και Αεροπορίας), όπου ο εκάστοτε υπουργός είχε τα καθήκοντα που σήμερα ασκούν οι αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων. Ταυτοχρόνως ο Παπάγος επέδειξε ιδιαίτερη μέριμνα για το προσωπικό, που τότε αντιμετώπιζε στεγαστικό πρόβλημα. Ετσι δημιουργήθηκαν ο οικισμός που φέρει το όνομά του, αλλά και ο οικοδομικός συνεταιρισμός ΑΟΟΑ.

Η μετάβαση στα υψηλά αξιώματα της πολιτικής

Επεισοδιακή ήταν η μετάβαση του Στρατάρχη στην πολιτική. Οι μεν στρατιωτικοί δεν ήθελαν να φύγει από τον Στρατό, οι δε πολιτικοί φοβούνταν ότι η προσωπικότητά του θα τους σκίαζε και θα τους εκτόπιζε. Ετσι, την αποστρατεία του ακολούθησε «μίνι» πραξικόπημα τη νύχτα της 30ής προς 31η Μαρτίου 1951. Πραξικόπημα το οποίο κατέστειλε ο ίδιος ο Παπάγος. Απλώς συγκέντρωσε τους κινηματίες στην Βουλή (όπου τότε στεγάζονταν ακόμη μερικά γραφεία του ΓΕΣ) και δριμύτατα τους είπε: «Ποιος σας έδωσε το δικαίωμα να ενεργήσετε κατ' αυτόν τον τρόπον;»
Ως πρωθυπουργός αμέσως μετά έφερε την εθνική συμφιλίωση. Το γραφείο του ήταν ανοικτό σε όλους και οι εκπρόσωποι των παραγωγικών τάξεων που τον είχαν επισκεφθεί είχαν να λένε ότι ήταν τυπικός και ευπροσήγορος, ταυτόχρονα δε γνώστης των προβλημάτων, έτοιμος να δώσει λύσεις.
Oι λύσεις προβλημάτων που μας απασχολούν σήμερα θα ήταν για τον Στρατάρχη ζήτημα δευτερολέπτων...

ΠΗΓΗ: dimokratianews.gr