ΣΤΑΔΙΑ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Γράφει η θεοδώρα Τσιαμαντά.  

   Σίγουρα όλοι μας έχουμε συναντήσει στην καθημερινότητά μας ανθρώπους καχύποπτους, ανασφαλείς, ενοχικούς, κομπλεξικούς, μοναχικούς κτλκαι έχουμε αναρωτηθεί για ποιο λόγο συμπεριφέρονται έτσι. Την απάντηση μας τη δίνει ο Eriksonμε τη θεωρία των σταδίων ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, σε κάθε στάδιο ανάπτυξης επικρατεί μία βασική ανάγκη, η οποία πρέπει να καλυφθεί ικανοποιητικά  προκειμένου το άτομο να περάσει ομαλά στο επόμενο εξελικτικό στάδιο. Αν η ανάγκη που υπάρχει στο συγκεκριμένο στάδιο δεν καλυφθεί επαρκώς, τότε υπάρχει πιθανότητα να παρουσιαστούν δυσκολίες στη ζωή του ατόμου που θα επηρεάσουν κάποιους τομείς στη ζωή του. Οι δυσκολίες σχετίζονται με ελλείψεις που προκαλεί η ανικανοποίητη ανάγκη. Τα στάδια παίρνουν το όνομά τους από τη βασική ανάγκη ή τη στέρησή της που κυριαρχεί στη συγκεκριμένη ηλικία.

1)  Στάδιο της βασικής εμπιστοσύνης-δυσπιστίας (από τη γέννηση ως και το τέλος του 1^ου έτους)

Το βρέφος έχει ανάγκη να δημιουργήσει μια σχέση εμπιστοσύνης με το άτομο που το φροντίζει και να νιώσει επιθυμητό. Αν ο ενήλικας δεν ανταποκριθεί στο ρόλο του, τότε η ανάγκη του παιδιού δεν καλύπτεται και αντί να αναπτυχθεί η εμπιστοσύνη, αναπτύσσεται η δυσπιστία.

2)  Στάδιο της αυτονομίας-αμφιβολίας (1^ος-2^ος χρόνος)

Το παιδί προσπαθεί να αυτονομηθεί. Αν δεν τα καταφέρει νιώθει ντροπή και αμφιβολία.

3)  Στάδιο της πρωτοβουλίας-ενοχής (2^ος-5^ος χρόνος)

Το νήπιο επιθυμεί να αναπτύξει πρωτοβουλίες για να διερευνήσει τον κόσμο. Αν δεν του δοθεί η ευκαιρία αισθάνεται ενοχή.

4)  Στάδιο της εργατικότητας-κατωτερότητας (6^ος-11^ος χρόνος)

Το παιδί έχει την ανάγκη να παράγει έργο και να αναγνωριστεί για αυτό. Αν η ανάγκη δεν καλυφθεί, τότε αναπτύσσει αισθήματα κατωτερότηταςκαι ανεπάρκειας.

5)  Στάδιο της ταυτότητας-σύγχυση ταυτότητας (12^ος-20^ος χρόνος)

Ο έφηβος προσπαθεί να χτίσει την ταυτότητά του. Βρίσκεται σε μια αναζήτηση για το ποιος είναι και τι στόχους έχει. Αν δεν τα καταφέρει τότε επικρατεί μια σύγχυση στο μυαλό του.

6)  Στάδιο της οικειότητας-απομόνωσης (20^ος-30^ος χρόνος)

Ο ενήλικος επιδιώκει να αναπτύξει ζεστές και σημαντικές σχέσεις (προσωπικές, φιλικές, επαγγελματικές). Αν δεν το πετύχει, απομονώνεται και δημιουργεί επιφανειακές σχέσεις.

7)  Στάδιο της δημιουργικότητας-στείρας προσέγγισης (30^ος-50^ος χρόνος)

Το άτομο δημιουργεί οικογένεια, έχει μια δουλειά και κοινωνική ζωή. Αν δεν πραγματοποιήσει τα παραπάνω υιοθετεί μια αδιάφορη προσέγγιση προς τη ζωή.

8)  Στάδιο της εσωτερικής ακεραιότητας-απογοήτευσης (50^ος-το τέλος)

Το άτομο αναζητά το νόημα όσων έζησε. Επικρατεί η ανάγκη για εσωτερική αυτάρκεια και ικανοποίηση. Αν ο εσωτερικός απολογισμός της ζωής έχει «αρνητικό πρόσημο» τότε νιώθει απογοήτευση και απελπισία.

Συνεπώς κάποιοι άνθρωποι είναι «προβληματικοί», γιατί δεν κάλυψαν την πρέπουσα ανάγκη στο συγκεκριμένο στάδιο.

Τσιαμαντά Θεοδώρα